Στα πλαίσια της καραντίνας κι ενώ όλοι μας είμαστε χωμένοι στα σπίτια μας για να αποφύγουμε τον μετάδοση του ιού, στο μυαλό μας ήρθε έντονα η σχέση της θεματικής της απομόνωσης και του κινηματογράφου. Ουκ ολίγες ταινίες, από κάθε είδος, επιλέγουν να θίξουν το συγκεκριμένο φαινόμενο και το πως αυτό επιδρά στον ανθρώπινο ψυχισμό. Το αποτέλεσμα είναι, αρκετά συχνά, η καλλιτεχνική στιβαρότητα.
Η συντακτική ομάδα του Auteur Theory επέλεξε 10 (+1) προτάσεις με ιδιότυπες ταινίες που πραγματεύονται τον εγκλεισμό.
The Shining/Η Λάμψη (1980)
Η αντιπαράθεση του σκηνοθέτη Stanley Kubrick και του συγγραφέα Stephen King όσον αφορά στο Shining είναι ευρέως γνωστή. Και πράγματι, η ταινία είναι αρκετά διαφορετική από το βιβλίο του King. Συνάμα, όμως, είναι κι ένα αριστούργημα του είδους του κινηματογραφικού τρόμου, αριστούργημα στο να προκαλεί φόβο κι αμηχανία.
Στο έργο του Kubrick, το πραγματικό τέρας δεν είναι τα φαντάσματα του ξενοδοχείου Overlook, στο οποίο αναγκάζεται να περάσει ολόκληρους μήνες η οικογένεια Torrance, αλλά ο χαρακτήρας του Jack Nicholson. Ενώ στο βιβλίο είναι ολοφάνερο πως ο Jack Torrance χάνει το μυαλό του κατά τη διάρκεια της διαμονής, στην ταινία η ερμηνεία του Nicholson κάνει τα πράγματα λιγότερο ξεκάθαρα. Άραγε, ο Jack αποκτηνώνεται στο ξενοδοχείο ή απλά σπάει από την πίεση κι έρχεται στην επιφάνεια ο πραγματικός του εαυτός;
Σόλωνας Παπαγεωργίου
Rear Window/Σιωπηλός Μάρτυς (1954)
Μια από τις πέντε χαμένες ταινίες του Sir Alfred Hitchcock ή αλλιώς «Five Lost Hitchcocks», που δόθηκαν ως μέρος της κληρονομιάς του στην κόρη του, ήταν για περίπου τρείς δεκαετίες μη διαθέσιμη στο ευρύ κοινό. Ένα φιλμ, καθαρά για τον αποκλεισμό και τα συμπτώματα παράνοιας που μπορεί να έχει αυτή η απομόνωση στο σπίτι. Η πλοκή αφορά τον φωτογράφο L.B. Jefferies μετά από ατύχημα, δέσμιο της αναπηρικής καρέκλας, που όταν αρχίζει να κατασκοπεύει τους γείτονές του και την καθημερινότητα τους για να ξεφύγει από την πλήξη, γίνεται πεπεισμένος ότι ένας από αυτούς έχει διαπράξει φόνο. Μέχρι το καταιγιστικό φινάλε, ο ήρωας της ιστορίας έχει αναλύσει όλες τις πιθανές εκδοχές και έχει εξηγήσει όλες τις θεωρίες του στους καλεσμένους του. Το μυστήριο πίσω από το υποτιθέμενο έγκλημα κρύβει πολύ σασπένς -μετρ του είδους ο Hitchcock. Είναι ωστόσο βάσιμες οι υποψίες του πρωταγωνιστή ή είναι φαντασιόπληκτος πια;
Παναγιώτης Πράττης
127 Hours/127 ώρες (2010)
Ο Aron Ralston, ορειβάτης και λάτρης της εξερεύνησης φαραγγιών , ζει μια μοναχική ζωή χωρίς να κρατάει στενές επαφές με ανθρώπους. Ξεκινώντας μια ακόμη εξόρμηση χωρίς να ενημερώσει κανέναν, θα βρεθεί μπροστά σε μια δοκιμασία που θα του αλλάξει τη ζωή. Ύστερα από μία κατολίσθηση θα παγιδευτεί λίγα μέτρα κάτω από τη γη κι έχοντας το δεξί του χέρι κολλημένο, θα ξεκινήσει έναν αγώνα επιβίωσης στον οποίο ο μεγαλύτερος αντίπαλος θα είναι τα παιχνίδια που παίζουν με το μυαλό του.
Η πλοκή μας κόβει την ανάσα σε ορισμένες σκηνές και μας δείχνει το πως η βούληση του ανθρώπου τον παροτρύνει σε σκληρές αποφάσεις που θα του σώσουν τη ζωή. Ο Danny Boyle μεταφέρει με άκρως ρεαλιστικό τρόπο μια ακόμη αληθινή ιστορία στην μεγάλη οθόνη. Βασισμένη στο βιβλίο Between a Rock and a Hard Place που γράφτηκε από τον ίδιο τον Ralston, τον ρόλο του οποίου θα αναλάβει να ενσαρκώσει ο James Franco, με μια ανατρεπτική ερμηνεία.
Νίκος Καραχισαρίδης
The Lighthouse/Ο Φάρος (2019)
Στο Lighthouse του Robert Eggers μια αρχέγονη αλήθεια εμπεδώνεται όπως ποτέ άλλοτε• το σκοτάδι των ανθρωπίνων ψυχών είναι ανάλογο με αυτό του πυθμένα των ωκεανών. Μερικές εβδομάδες απομόνωσης και αποκλεισμού σε έναν χώρο που δεν έχει διαφυγή, με μόνη συντροφιά τα μυστικά και την δυσανασχέτιση είναι ίσως το μόνο που χρειάζεται για να διαλυθεί η ψευδαισθήση της αδιάβλητης φύσης της ανθρώπινης λογικής. Από εκεί και έπειτα εξαπλώνεται μια ομίχλη από ψευδαισθήσεις, τόσο πυκνή που η αλήθεια χάνεται. Το Lighthouse μας παρασύρει σε μια μονόχρωμη παλίρροια ονείρων σε κίνηση που σίγουρα δεν θα ξεχάσουμε σύντομα.
Διαβάστε και την κριτική μας εδώ.
Κλήμης Κατσιαβριάς
El ángel exterminador/Ο εξολοθρευτής άγγελος (1962)
Μια ταινία του Luis Buñuel, που μας ρίχνει βαθιά στον σουρεαλισμό μιας διαβρωτικής άποψης της ανθρώπινης φύσης. Οι επισκέπτες υψηλής κοινωνίας ενός δείπνου, μετά από λεπτές εξελίξεις, παρόλο που τίποτα δεν τους εμποδίζει, δεν μπορούν να φύγουν και παραμένουν στο πάρτι. Σιωπηρά και υποσυνείδητα αποδέχονται την κατάσταση τους και βολεύονται για την νύχτα, στους καναπέδες και το πάτωμα. Η ατμόσφαιρα δεν θα αργήσει να γίνει απειλητική, μυστικά αποκαλύπτονται και τα άγρια ένστικτα βγαίνουν στην επιφάνεια. Οι καλεσμένοι της υψηλής κοινωνίας στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου σαν άγρια ζώα και εξαχρειώνονται. Ο Luis Buñuel ευρηματικά επαναλαμβάνει πλάνα· στην αρχή της ταινίας βλέπουμε τους επισκέπτες να εισέρχονται δύο φορές, τονίζοντας την εγκατάσταση τους στην αίθουσα του δείπνου. Και ενώ ο Luis πίστευε ότι μπορούσε να γίνει πιο ακραίος -προσθέτοντας κανιβαλισμό-, η Ρωσική κυβέρνηση απαγόρευσε την ταινία, διότι η ιδέα ότι δεν επιτρέπεται στους ανθρώπους να «αποχωρήσουν από ένα πολιτικό κόμμα», θεωρήθηκε προσβλητική και αντικυβερνητική.
Παναγιώτης Πράττης
Oldeuboi/Oldboy (2003)
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ταινίες της λίστας μας ο εγκλεισμός στο Oldboy, σε αυτό το σύγχρονο έπος του Park Chan-wook, δεν βρίσκεται στο επίκεντρο της πλοκής, αλλά στην περιφέρεια, καθώς δίνει τροφή στο αιμοβόρο κτήνος που κατοικεί εντός του πρωταγωνιστή μας και δίψα για εκδίκηση. Τα κίνητρα του είναι κατανοητά, η ανεκδιήγητη στέρηση της ελευθερίας του για 15 μάλιστα χρόνια και η πλήρης απομόνωση που θα του επιβληθεί θα πρέπει να διερευνηθεί και ο δράστης θα πρέπει να τιμωρηθεί. Μια ιδιόρρυθμη ταινία δράσης με νύξεις σε παλαιότερες ταινίες noir, καταφέρνει να υπερβεί τα στερεότυπα του είδους χωρίς όμως να απολέσει τα όσα το κάνουν τόσο δημοφιλές. Το πάθος, η αγάπη, η οργή και πάνω απ όλα η αίσθηση της αδικίας καταδυναστεύει τον όποιο δεν είναι σε θέση να αποδώσει τη δική του δικαιοσύνη ακτινοβολούν με ένα φως διατρητικό και διαστροφικό που σαν έναν σύγχρονο Οιδίποδα θα σε εξωθήσει στο να βγάλεις τα μάτια σου για να πάψεις να το βλέπεις· όμως η αλήθεια είναι πολύ ελκυστική, όσο κι αν την απεχθάνεσαι.
Κλήμης Κατσιαβριάς
Κυνόδοντας/Dogtooth (2009)
Η ταινία που αποτέλεσε το «χρυσό εισιτήριο» του Λάνθιμου για τη διεθνή καριέρα, η ταινία που τον εδραίωσε ως ένα από τα πιο υποσχόμενα ονόματα του σύγχρονου (ευρωπαϊκού) κινηματογράφου.
Στον Κυνόδοντα, οι γονείς κρατούν τα παιδιά τους έγκλειστα στην οικογενειακή εστία, η οποία, αν και πολυτελές σπίτι, στην ουσία καταλήγει να θυμίζει μαυσωλείο. Δεν επιτρέπουν την οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με τον έξω κόσμο και δηλητηριάζουν τις σκέψεις των παιδιών τους με τη νόηση πως θα μπορέσουν να φύγουν όταν θα ωριμάσουν, όταν τους πέσει ένας απ’ τους κυνόδοντές τους.
Η ταινία φέρνει έντονα την σκηνοθετική σφραγίδα του δημιουργού, περικλείοντας όλες τις ιδιαιτερότητές του, όπως η ψυχρή απόδοση των διαλόγων, τα αβάν-γκαρντ πλάνα, η άβολη ατμόσφαιρα κλπ. Παραδίδει, ταυτόχρονα, ένα περίπλοκο σχόλιο για τη σύγχρονη δομή της οικογένειας και την υπερπροστατευτικότητα, που μόνο τοξικές συνέπειες ενδέχεται να προκαλέσει.
Σόλωνας Παπαγεωργίου
10 Cloverfield Lane (2016)
Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Dan Trachtenberg, ένα ψυχολογικό θρίλερ ονόματι 10 Cloverfield Lane, θέτει εύστοχα το ερώτημα του πώς θα αντιδρούσε ο καθένας από εμάς εάν βρισκόταν ξαφνικά περιορισμένος σε ένα υπόγειο καταφύγιο. Το μεγαλείο της συγκεκριμένης ταινίας έγκειται στο ότι είναι απόλυτη πιστευτή· οι χαρακτήρες είναι ρεαλιστικοί, απλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν φυσιολογικά την κατάσταση, κάτι που δεν συναντάται συχνά σε ταινίες του είδους. Μπορείς επομένως να συναισθανθείς την κλειστοφοβία που τους κατατρύχει αλλά και την αγωνία της αβεβαιότητας. Η κατάσταση τους συνιστά αιχμαλωσία ή λύτρωση; Το ερώτημα αυτό δύσκολα απαντάται διότι η δυσπιστία έχει μολύνει κάθε frame της οθόνης, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια ατμόσφαιρα γεμάτη ένταση και σασπένς.
Κλήμης Κατσιαβριάς
The Thing/Η Απειλή (1982)
Μια ομάδα ερευνητών σε κάποιον απομακρυσμένο σταθμό της Ανταρκτικής έρχεται αντιμέτωπη με έναν πολύ ύπουλο εχθρό, έναν οργανισμό που ξύπνησε από τον λήθαργό του στον πάγο κι είναι ικανός να πάρει τη μορφή όποιου σκοτώσει.
Το The Thing είναι το μεγάλο αριστούργημα του Carpenter. Ταυτόχρονα, είναι μια αλληγορία για την ψυχροπολεμική παράνοια, τον φόβο των Αμερικάνων πως ο γείτονάς τους θα μπορούσε κάλλιστα να ναι κομμουνιστής. Χάρη στο πολύ δυνατό σενάριο, στα υπέροχα οπτικά εφέ και στο προκλητικά στοιχεία body horror που εμπεριέχει, η ταινία αποτελεί ένα αριστούργημα, σπουδή για το horror genre.
Σόλωνας Παπαγεωργίου
Moon/Φεγγάρι (2009)
Για τον αστροναύτη Sam Bell, το τέλος της τριετούς του σύμβασης για εργασία στην απομακρυσμένη πλευρά του φεγγαριού, δεν στέφθηκε με επιτυχία. Αντιθέτως όλα πήγαν στραβά και το όνειρο για επιστροφή φαντάζει αδύνατο. Η απρόοπτη συνάντηση όμως με τον αντικαταστάτη του, κάνει την πραγματικότητα και για τους δύο να καταρρεύσει γύρω τους. Είναι τίποτα από αυτά που έχουν ζήσει και θυμούνται αληθινό; Ο πρωταγωνιστής παλεύει με τον εαυτό του, στη προσπάθεια να αντιμετωπίσει την αλήθεια που είναι η τραγικότητα της κατάστασης του. Ένα στενό χρονικό περιθώριο για σωτηρία και πολλή απόγνωση, απελπισία και αίσθημα ανημποριάς. Ο ρόλος του αστροναύτη, έχει γραφτεί συγκεκριμένα για τον ηθοποιό Sam Rockwell από τον Duncan Jones και η αλληλεπίδραση του με τον υπολογιστή του GERTY, είναι μια καθαρή αναφορά στην ταινία του Stanley Kubrick 2001: A Space Odyssey και το εικονιζόμενο A.I. HAL 9000.
Παναγιώτης Πράττης
Buried (2010)
Πολλές ταινίες βασίζουν την επιτυχία τους σε ειδικά εφέ, εμπνευσμένη κινηματογραφία και τοπία που κόβουν την ανάσα. Το Buried του Rodrigo Cortés δεν είναι μια τέτοια ταινία. Το premise είναι εξαιρετικά απλό, ένας Αμερικανός πολίτης βρίσκεται παγιδευμένος μέσα σε ένα φέρετρο, θαμμένος κάπου στο Ιράκ, με μόνη πηγή φωτός έναν αναπτήρα. Το αποτέλεσμα υπερβαίνει κάθε προσδοκία, η ερμηνεία του Ryan Reynolds είναι οσκαρική, η πλοκή συγκλονίζει και πολύ γρήγορα υπνωτίζεσαι και παρακολουθείς με κομμένη την ανάσα μια ταινία που θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας φρικιαστικός εφιάλτης. Το Buried ξεχωρίζει καθώς όλα αυτά τα επιτυγχάνει χωρίς να συμβιβάζεται στη θεμελιώδη παραδοχή του· όλη η ταινία διαδραματίζεται μέσα στο φέρετρο, με μοναδικό παράθυρο για τον έξω κόσμο ένα κινητό τηλέφωνο. Flashback και λοιπά τεχνάσματα ώστε να διαφοροποιηθεί το σκηνικό δεν γίνονται και δεν χρειάζεται να γίνουν· το Buried είναι ένα αριστούργημα όχι παρά, αλλά ακριβώς λόγω αυτού.
Κλήμης Κατσιαβριάς
Μοιραστείτε το άρθρο μας
Σχετικά με τους Authors
Γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε στου Ζωγράφου. Δεν άλλαξε και ποτέ παραστάσεις, οπότε η ζωή του μάλλον θα είναι αρκετά βαρετή. Τι δεν είναι βαρετό, όμως; Το περιεχόμενο αυτή της σελίδας.
Έχοντας μεγαλώσει στον Πειραιά κι έχοντας ταλαιπωρήσει όλους τους φιλοτέχνεις της περιοχής ο Κλήμης κατέληξε στο ότι πρέπει να βρει κι άλλους επίδοξους ακροατές-θύματα για τα παραληρήματά του. Οι συμφοιτητές του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο δεν του προκάλεσαν κορεσμό κι αυτό το επωμίζεσαι εσύ τώρα φίλε αναγνώστη.
Η ζωή του φαίνεται να βρίσκεται σε beta version, το οποίο βασικά σημαίνει «ακόμα δεν λειτουργεί». Για αυτό αναζητά καταφύγιο στα σινεμαδάκια της Αθήνας και την θαλπωρή της μεγάλης οθόνης. Αδιόρθωτος σινεφίλ και παθιασμένος με την τέχνη, το γιατί επέλεξε να γίνει Software Engineer, μόνο αυτός το ξέρει .
Γέννημα θρέμμα της Αθήνας, επισκέπτομαι τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα τον συνοικιακό κινηματογράφο του Αιγάλεω. Το αμέσως επόμενο αγαπημένο μου πράγμα από το να βλέπω ταινίες είναι το να συζητάω για αυτές και αυτός είναι ο λόγος που δημιουργήσαμε το Auteur Theory.
